O wynikach ogólnopolskiego badania oddziaływanie edukacji żywieniowo-kulinarnej na zmianę nawyków żywieniowych dzieci w wieku 5-10 lat.
Edukacja żywieniowo-kulinarna jest niezwykle ważnym obszarem działania, który powinien być stałym elementem w edukacji młodych ludzi. Wzrastająca otyłość wśród dzieci i niepokojące wskaźniki wzrostu chorób dietozależnych powinny spowodować wzrost działań mających na celu wczesną eliminację tych zagrożeń.
Program Dobrze Jemy ze Szkołą na Widelcu jest właśnie takim działaniem, które w swoim założeniu dedykowane młodemu pokoleniu – dzieciom w wieku 5-10 lat pozwala na wczesnym etapie edukacji kształtować i wpływać na prawidłowe nawyki żywieniowe tak dzieci, jak i przyszłych dorosłych.
Aby móc odpowiedzieć sobie na pytanie czy i na ile udało się osiągnąć cele założone dla Programu, czyli edukować w zakresie prawidłowego i świadomego żywienia oraz zachęcać najmłodszych do gotowania, a także czy udział w Programie wpłynął na kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych wśród dzieci, które w nim uczestniczyły zrealizowaliśmy ogólnopolskie badanie „Oddziaływanie edukacji żywieniowo-kulinarnej na zmianę nawyków żywieniowych dzieci w wieku 5-10 lat.”
W naszym badaniu udział wzięło 344 nauczycieli z całej Polski i to właśnie oni opowiedzieli nam o tym jak program działa w praktyce i na co wpływa.
Podstawowym wnioskiem z przeprowadzonego badania Programu Dobrze Jemy ze Szkołą na Widelcu, jest, to, że udział w Programie wspiera proces budowania prawidłowych nawyków żywieniowych dzieci. Co ważne, jak wynika z analizy danych, nawyki te kształtują się lepiej podczas realizacji zajęć w formule mieszanej: teoretyczno-praktycznej. Wśród najważniejszych zmian, wskazanych przez nauczycieli w zakresie prawidłowych nawyków żywieniowych, wskazać należy: sięganie po wodę częściej niż po inne napoje oraz zwiększenie się ilości warzyw i owoców w szkolnych śniadaniówkach. Jak uwidoczniło badania najtrudniej zmianę osiągnąć jest w zakresie zmiany ilości słodyczy przynoszonych do szkoły przez dzieci, 11% nauczycieli wskazuje, że dzieci dostają do śniadaniówek dużo kupowanych słodyczy, kolejno 58% je dostaje, a tylko co piąty uczeń dostaje ich mało lub nie dostaje wcale. Dodatkowym, widocznym rezultatem Programu jest wpływ na nawyki żywieniowe nauczycieli (94% badanych), co jest niezmiernie ważną wartością dodaną. Tylko 6% nauczycieli wskazało, że Program nie wpłynął na ich nawyki żywieniowe. Zdecydowana większość uznała jednak, że największy wpływ programu widzi we wpływie na motywowanie uczniów do lepszych wyborów żywieniowych, oddziaływaniu na swoje wybory żywieniowe czy zwiększenie ilości spożywanych warzyw. Wśród innych wskazań wpływu Programu najczęściej pojawiało się to, które wskazywało na zmianę w zakresie napojów- nauczyciele zaczęli pić więcej wody, odstawili napoje gazowane i słodkie, co ważne wskazali, że zmiany te wprowadzili również w swojej rodzinie. Dzięki takim wskazaniom możemy stwierdzić, że oddziaływanie Programu uwidoczniło się nie tylko w zmianie u nawyków żywieniowych u dzieci, ale także wśród nauczycieli i ich rodzin. Tym samym osiągnięto efekt „kuli śnieżnej” zmiany postaw żywieniowych.
Ważnym aspektem realizowanych działań było także osiągnięcie pozytywnego nastawienia do jedzenia i gotowania wśród dzieci uczestniczących w Programie. Ponad połowa nauczycieli wskazywała, że wiedza dzieci w zakresie żywienia była przeciętna oraz, że wyjściowy poziom umiejętności dzieci w aspekcie praktycznym był także przeciętny (ponad 70%). Jednocześnie ponad połowa nauczycieli uznała, że przekazywane podczas zajęć treści są dla dzieci nowe. W zakresie umiejętności praktycznych nauczyciele wskazali, że dzieci nie były zazwyczaj angażowane w przygotowanie posiłków w domu. Natomiast realizacja programu przyczyniła się do zwiększenia tego zaangażowania, uważa tak 64% nauczycieli. Ważnym osiągnięciem, jest także to, że dzieci bardzo lubią dotykać nowych produktów oraz nie mają obaw przed próbowaniem nowych potraw. Jak wynika z badania, zarówno aspekty teoretyczne jak i praktyczne nauki żywieniowej, są dla dzieci w wieku 5-10 lat tematami nowymi i nieznanymi, a realizowane w Programie zajęcia pozwalają zwiększyć wiedzę (np. w zakresie znajomości produktów, czy podstaw zdrowego żywienia) oraz wpłynąć na rozwój umiejętności (np. krojenie, mieszanie, czytanie przepisów) u uczniów szkół podstawowych klas 0-III.
Poza niezwykle ważnymi: wiedzą oraz umiejętnościami praktycznymi, zajęcia w ramach Programu kształtują inne kompetencje z obszaru współpracy z rówieśnikami, jak praca w grupie czy uczenie się od siebie. Nadto realizacje zajęć w grupie rówieśniczej pozwala, aby dzieci częściej sięgały po nieznane i nowe produkty.
Niewątpliwie wpływ na osiągnięcie tak wysokich i ważnych rezultatów realizacji Programu miały dobrze przygotowane materiały edukacyjne oraz sama konstrukcja Programu, a także zaangażowanie prowadzących zajęcia. Program w ocenie ogólnej uzyskał 4,85 punktów (skala1-5), co oznacza, że 88% badanych oceniło program na piątkę. Jednocześnie wysokie noty uzyskały przygotowane materiały zarówno od strony merytorycznej, jak i wizualnej. Dla nauczycieli bardzo ważny okazał się także fakt, że Program jest bezpłatny oraz to, że nauczyciele otrzymują materiały w formie drukowanej. Bardzo dobrą ocenę Programu potwierdza fakt, że niemal wszyscy nauczyciele zadeklarowali chęć uczestnictwa w Programie w kolejnym roku. Zaangażowanie nauczycieli w realizacje programu widać z kolei w liczbie zrealizowanych scenariuszy- większość zrealizowała ich ponad 4, a także w tym, że mimo wskazywanych trudności większość nauczycieli realizuje zajęcia hybrydowe: teorię łączy z praktyką (90% badanych).
Nie bez znaczenia pozostaje sama ocena Programu przez uczestniczące w nim dzieci. Wg większości nauczycieli (3/4 badanych) dzieci chętnie uczestniczą w zajęciach, zwłaszcza praktycznych. Jednocześnie tyle samo nauczycieli wskazuje na to, że dzieci lubią prowadzone zajęcia, a emocje towarzyszące dzieciom podczas zajęć, to najczęściej: podekscytowanie oraz to, że nie mogą doczekać się kolejnych zajęć. Także rodzice, w opinii nauczycieli, pozytywnie myślą o realizowanych działaniach i są zadowoleni, że ich dzieci biorą w nich udział. Nadto nauczyciele uważają, że rodzice angażują się w realizację Programu m.in. poprzez wspólne gotowanie z dziećmi w domu, czy pracę w domu z kartami pracy Programu.
Zachęcamy do zapoznania się z raportem.
